Şirnex'te sağlık hizmetinde yaşanan sorunlar gün geçtikçe derinleşiyor. 570 bin 745 kişinin yaşadığı Şirnex ve ilçelerindeki hastanelerde, yeterli teknik ekipman bulunmadığı gibi var olan doktor sayısı da sağlık hizmetlerini karşılamakta yetersiz kalıyor. 

 

Kent genelinde sağlığa erişemeyen yurttaşlar çözümü çevre kentler olan Êlih, Mêrdîn ve Amed’deki hastanelerde buluyor. Haftanın 5 günü Şirnex ve ilçelerinden gece saat 03.00 ila 04.00 arasında VİP olarak adlandırılan dolmuşlarla bu kentlere gidiliyor. Bu da hem ekonomik olarak hem de zaman olarak hastaları ve yakınlarını ayrıca zorluyor. 

 

BİTİRİL(E)MEYEN HASTANE PROJELERİ

 

2020 yılında inşaatına başlanan ve iki yıl içerisinde bitirileceği sözü verilen Silopi Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi hala inşaat halinde. İki kez ihalesi yapılan hastanenin ne zaman biteceği ve hizmete açılacağı hala belirsizliğini koruyor. Şırnak Bölge Hastanesi’nin yapımı için 10 Mayıs 2022 tarihinde 750 milyon TL’lik ihale yapıldı. Kur farkı gerekçesiyle ihale iptal edildi. 28 Temmuz 2022 tarihinde yapılan yeni ihalede, miktar 1 milyar 498 milyon 28 TL olarak belirlendi. İhale, Giresun merkezli ve Ali Acar İnş. San. Tic. Ltd. Şirketi'ne verildi. 4 Ocak 2023’te temeli atılan hastanenin yapımının bitiş tarihi, 22 Mart 2024'te olarak belirlendi. Ancak şuana kadar hastanenin sadece temeli ve zemin katı yapıldı. Beytüşşebap Devlet Hastanesi, Mereş merkezli 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremde ağır hasar aldı. Kullanılmaz hale gelen hastane binası boşaltılarak Beytüşşebap Şehit Yalçın Aydın İmam Hatip Yatılı Bölge Ortaokulu’na taşındı. Öğrenciler ise, ilçedeki farklı okullara nakledildi. Sağlık Bakanlığı tarafından ilçe için 50 yataklı servis ve 20 daireli lojman olarak planlanıp ihaleye çıkarılan sağlık kompleksi için henüz bir adım atılmadı. 

 

KADIN DOĞUM UZMANI YOK 

 

Kadın doğum oranının yüksek olduğu Elkê (Beytüşşebap) ilesinde, doğum uzmanı doktor ise bulunmuyor. Geçtiğimiz günlerde Dilan Durmuş, doğum uzmanı olmadığı için yaşamını yitirdi. Şirnex merkezde bulunan Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi’nde ise sadece 5 doktorun görev yaptığı öğrenildi. Doktorların sayısının azlığı hastalara sağlık hizmeti verilmemesine neden oluyor. Silopiya'da 3, Qileban (Uludere) ve Hezex'te (İdil) 1'er doğum uzmanı görev yapıyor. Cizîr'de görev yapan 5 kadın doğum uzmanından 2'si poliklinikte hastalara bakarken, 1'i doğumhane, 1'i acilde ve 1'i de ameliyathanede görev yapıyor. Poliklinikteki 1 doktor izne ayrıldığında sadece 1 doktor kalıyor. Bu da, hastaların günlerce randevu alamamasına neden oluyor. 

 

DOĞURGANLIK HIZI EN YÜKSEK İKİNCİ KENT 

 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 verilerine göre, toplam doğurganlık hızı en yüksek ikinci kent yüzde 2,72 ile Şirnex. 5 yaş altı çocuk ölümlerinin oranı genel olarak binde 11,3 iken, Şirnex’te bu oran binde 16,6. Ortalama binde 9,2 olan 1 yaş altı bebek ölümleri ise Şinex’te binde 13,5 olarak kayıtlara geçti. Doğurganlık açısından ikinci sırada bulunan Şirnex'te toplam 12 kadın doğum uzmanının bulunması dikkat çekiyor. 

 

Konuya dair konuşan Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Şirnex Şubesi Eşbaşkanı Mihriban Şenbayram, sağlık sisteminde yaşanan sorunlara dikkat çekti.

 

KADINLAR AYLARCA RANDEVU BEKLİYOR

 

Şirnex ve ilçelerinde bulunan hastanelerde yeterli doktorların olmadığını belirten Mihriban Şenbayram, “Şırnak doğum oranının en yüksek olduğu 2'inci ildir. Bu istatistiklere rağmen kadın hastalıkları ve kadın doğum alanında yeterince bir iyileştirme yapılmamıştır. Bunun sıkıntılarını her gün halktan duyuyor ve görüyoruz. Şırnak merkezde kadın doğum ve çocuk hastalıkları hastanemiz mevcut. Ama buna rağmen hastanemizin hizmetinde ne yazık ki her hastanın ulaşabileceği bir sağlık hizmeti sunulamıyor. Bunun en büyük sebeplerinden biri de yeteri kadar uzman hekimin ve sağlık emekçilerinin istihdam edilmemesidir. Hastalar randevu bulmakta çok zorlanıyor. Bazen aylarca sıra bekleyip muayene olamayan hastalar oluyor. Bu şekilde de daha çok özel hastaneler ve özel klinikler ve şehir dışına gidiliyor. Bizde şunu söylüyoruz; parasız nitelikli bir sağlık hizmeti oluşturmak istiyoruz. Fakat bu sistemin bize getirdiği yerde maalesef ki özel hastaneler ve özel kliniklere gitmek zorunda kalıyoruz. Hem kadınlar olarak hem de toplumun kendisi buna tabii tutuluyor" dedi. 

 

DOĞUM DOKTORUNA ULAŞMAK İMKANSIZ

 

Elkê’de (Beytüşşebap) kadın doğum bölümünde uzman doktorun olmaması nedeniyle ölümlerin yaşandığını hatırlatan Mihriban Şenbayram, “Şırnak'ta ki hastanelerin niteliksizliği geçen günlerde Beytüşşebap'ta iki gebeliği olan Dilan Durmuş'un yaşamını yitirmesine neden olmuştur. Beytüşşebap Devlet Hastanesinin yeni binanın inşası ile beraber bir okul binasına geçici olarak hizmet verilmekte. Bunun yanında Beytüşşebap il merkezimize 120 kilometre uzaklıkta. Yollar bozuk olduğu ve dar olduğu 3 saate tekabül ediyor. Acil durumlar için bu süre çok uzundur. Dilan gibi gebe kadınların bir kadın doğum uzmanına ulaşması en az 3 saatlik mesafe gerekmektedir. Bu 3 saatlik mesafe sonunda yine uzman doktora ulaşıp ulaşmayacağı belirsizdir. Çünkü MHRS randevu sistemleri dolu ve doktor ve çalışan sayısı az. Bu şekilde bir kadın doğum doktoruna ulaşmak neredeyse imkansız hale gelebiliyor" diye belirtti.  

 

Hastanelerde yeterli ekipman ve doktorların olmayışının kronik bir sorun haline geldiğine işaret eden Mihriban Şenbayram, “SES olarak sağlık hizmeti üretilirken nitelikli, ulaşılabilir ve anadilde bir sağlık hizmeti istiyoruz ve bunu da ısrarla dile getiriyoruz. Bir sağlık kuruluşu veya inşası yapılırken bunun ulaşabilirliği çok önemli ve aynı zamanda nitelikli olması da önemlidir. Yani içinde yeterince uzman, doktor, profesör, sağlık çalışanları ameliyathane, yoğun bakım, bebek yoğun bakımları, kan merkezleri gibi yeterince tetkik ve tanı yöntemlerinin olduğu bir sağlık binası içerisinde hizmetin verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bir hastanın acil müdahalesinde yeterli sağlık çalışanı ve aynı zamanda ilacın ve alet ve teknik ekipmanın olması gerektiğini söylüyoruz. Aslında hep söylediğimiz gibi başta koruyucu sağlık hizmeti gereklidir. Çünkü bizim başta kendi sağlımızı koruyup daha sonra hastalık halinde tedavi edeceği sağlık hizmetlerinin oluşturması gerektiğini söylüyoruz. Bu yapılırken bölgenin ihtiyaçlarına bianen yapılması gerekir. Bu kadar uzak mesafede bir taşranın sağlığa ulaşamaması çok acı verici bir durum. Bu oradaki insanları ölüme terk etmek oluyor. Şuan ki sistem sağlıksızlık üreten bir sistemdir. Bu sistemin değiştirilip halkın yaşam ve sağlık hakkı için yeni bir sağlık inşasının yapılması gerekiyor" diye konuştu. 

 

ANNE VE BEBEK ÖLÜM HIZI ARTACAK

 

Şirnex merkez ve ilçelerinde sağlık hizmetinde iyileşmeye gidilmediği halinde anne ve bebek ölümlerinde artış yaşanacağının uyarısında bulunan Mihriban Şenbayram, sağlık sisteminde yaşanan aksaklıklarının bir an önce giderilmesi gerektiğini söyledi. Mihriban Şenbayram, sözlerini şöyle sürdürdü: “Şırnak merkez ve ilçelerinde doğum oranları yüksek. Hem il merkezinde bulunan hastane hem de ilçe merkezlerinde bulunan Devlet hastanelerinin hiç biri bu ihtiyacı karşılayacak seviyede değil. Kadınlar aylarca randevu bulamıyor ve muayene olamıyor. Özel hastane ve kliniklere teşvik edilmiş oluyor. Sağlık sistemindeki bu aksaklıklar sebebiyle doğumda anne ve bebek ölümleri fazlasıyla görülüyor. Avrupa Birliği'ne göre bebek ölüm hızı en fazla olan ülke Türkiye’dir. Türkiye'de de bebek ölümlerin en fazla olduğu bölge Güneydoğu Bölgesi’dir. Bölgemizde hastane inşaatları için sürekli bir ihale ve bir vaat söz konusu. 2020 yılında Silopi'de temeli atıldı. Ama daha sonra bu çeşitli nedenlerle durduruldu ve halen bitirilmedi. Cizre, Silopi, İdil, Güçlükonak ve diğer ilçeler de bu durumdan muzdarip. İnsanlar ulaşabildiği bir hastane ve nitelikli bir sağlık hizmetinden ne yazık ki yararlanamıyor. Bu şekilde devam ederse anne, bebek ölüm hızı oranı daha da artacaktır” ifadelerin kullandı. 

 

MA / Zeynep Durgut