HABER MERKEZİ - Kayıpların akıbetini sormak amacıyla yapılan eylemlerde, Kürt sorunundaki çözümsüzlük nedeniyle gözaltında kayıp ve faili meçhul cinayetlerin yaşandığı hatırlatılarak adalet talep edildi.  

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed, Êlih ve Colemêrg şubelerinin kayıp yakınlarıyla birlikte gerçekleştirdiği eylemlerin bu haftasında da kayıpların bulunması faillerinin yargılanması talep edildi. 

 

AMED 

 

İHD Amed Şubesi ve kayıp yakınları tarafından “Kayıplar bulunsun, failler yargılansın” şiarıyla her hafta düzenlenen eylem 822’nci haftasında da Amed’in Rezan (Bağlar) ilçesinde bulunan Koşuyolu Parkı’ndaki Yaşam Hakkı Anıtı önünde düzenlendi. Eyleme çok sayıda kayıp yakını, siyasi parti temsilcileri yanı sıra insan hakları savunucuları katıldı. Eylemde gözaltında kaybettirilenlerin, faile meçhul cinayetlerde katledilenlerin fotoğraflarının yer aldığı pankart açıldı. Bu haftaki eylemde Amed’in Sûr ilçesinde bulunan Şêx Seîd (Dağkapı) Meydanı’nda 13 Kasım 1994’te gözaltına alınan ve kaybettirilen Ali Tekdağ’ın hikâyesi okundu. 

 

Eylem de ilk olarak söz alan İHD Amed Şube Başkanı Ercan Yılmaz, “Kürt meselesinin çözülmemesinin birçok bedeli oldu bunlardan biri de kaybedilen ve faili meçhul kurban giden insanlar. Geçen günlerde yine kayyım haberi ile uyandık. Bu hukuksuz uygulamalara karşı kolluk güçleri yurttaşların hakları olan protesto haklarını kullanmalarına çok sert müdahale ettiler. İradeyi yok sayarak, yurttaşlık bağını güçlendiremezsiniz. Biz buradan kayıp yakınları olarak kayyıma karşı olduğumuzu bildiriyoruz. Kayyımları geri çekin” çağrısında bulundu. 

 

Ali Tekdağ’ın kardeşi İffet Mutaş, “Kardeşim evden çıktı, bir daha gelmedi. İşkenceye maruz kaldı. İşkencelerden sonra eve geldiğinde tanıyamıyorduk. Daha önce 19 defa tutuklandı. Devlete hakkımı helal etmiyorum. Biz cenazelerimizi istiyoruz. Annem, babam kardeşimin hasreti ile gittiler. Biz bunları unutmayacağız. O benim hem kardeşimdir, hem de arkadaşımdı.  Ölene kadar elimiz yakasında olacak. Size ne yaptılar Ali de diğer kayıplar da şehittir” dedi.  

 

Ali Tekdağ’ın hikayesini İHD Yönetim Kurulu üyesi Berfin Elçi okudu. 

 

Tekdağ’ın kaybettirilme hikâyesi eşi Hatice Tekdağ’ın anlatımıyla şöyle: “13 Kasım 1994 günü evden beraber çıktık ve Şêx Seîd Şekerbank’a kadar dolmuşla gittik. Sonra Ali, ‘5 dakikalık bir işim var döneceğim sen bekle’ dedi. Yaklaşık 15 dakika sonra geldi. Fakat yanımda durmayarak geçti. ‘Ali’ diye seslendim. Bana eliyle ‘git’ diye işaret etti. Sivil silahlı 3-4 kişi arkasından gidiyordu. Eşim köşeyi dönmek üzereyken koşmaya başladı. Arkasından silahlı kişiler ateş etmeye başladı. Eşim kendisini yere attı. Aynı kişiler eşimin ceketini çıkarıp kafasına sardılar. Orada bulunan bir binanın içine soktular.  10 dakika sonra beyaz bir minibüs geldi. Minibüse bindirip, çevik kuvvet yönünde hareket ettiler. Bu olaylar olurken, bankanın önünde askerler ve bir trafik polisi vardı. Ateş edilmesine karşın bu şahıslar hiç karışmadı. 

 

Ertesi gün DGM savcılığına dilekçe ile başvurdum, ‘Bu olay yenidir sonra gel’ dediler. Ben bir hafta beklemeden, 3 gün sonra tekrar gittim. Ondan sonra her gün gittim. Yaklaşık 2 ay sonra, kapıdaki polis her gün gelmeme kızarak, bir gün beni savcılığa çıkardı. Savcı ‘Bana şahit göster’ dedi. Ben de ‘Şahit benim’ dedim. Kızımı ve beni, odadan dışarı çıkardı. Bir yere telefon etti ve tekrar bizi odaya çağırdı. ‘Telefon ettim bizde değilmiş’ dedi. Aynı sıralarda Diyarbakır Cezaevinde tutuklu bulunan Seyfettin Demir, Özgür Gündem Gazetesine ‘Ben, Ali Tekdağ ile birlikte gözaltındaydım. Ali ‘beni öldürecekler aileme söyleyin diye bağırıyordu’ şeklinde bir açıklama yapmış. Bunun üzerine tekrar savcıya gittik. Savcı ‘burada Seyfettin Demir’in dosyası var, ama Ali Tekdağ diye birine ait dosya yok’ dedi. Bu girişimden sonra ev adresimi aldılar ve ‘Bir daha buraya gelme’ dediler. O zamandan bu yana eşim ile ilgili her hangi bir bilgi alamadım.”

 

Elçi, Tekdağ’ın akıbetinin ortaya çıkması için ailesinin yaptığı tüm başvuruların sonuçsuz kaldığını hatırlattı. AİHM’in Ali Tekdağ dosyasında Türkiye’yi mahkûm ettiğini kaydeden Elçi, “Bir kez daha burada gerçeklerin ortaya çıkarılması ve sorumluların tespit edilip yargı önüne çıkarılarak cezalandırılmasını istiyoruz. Ali Tekdağ için adalet istiyoruz” dedi. 

 

Eylem yapılan oturma eylemi ardından sona erdi. 

 

ÊLIH 

 

Êlih’te ise kayıp yakınları ve İHD Şubesi üyeleri, eylemlerinin 658’inci haftasında Şube binası önünde toplandı. "Kayıplar bulunsun, failler yargılansın" yazılı pankart ile kayıpların fotoğrafının açıldığı eylemde, bu hafta 1995 yılında gözaltında kaybedilen 13 yaşındaki Davut Altunkaynak ile 16 yaşındaki Nedim Akyön’ün faillerini soruldu. 

 

Açıklamayı okuyan İHD Şube Yöneticisi Reşit Çetinkaya gözaltında kaybedilen 13 yaşındaki Davut Altunkaynak ile 16 yaşındaki Nedim Akyön isimli çocukların kemiklerinin 21 yıl sonra Mêrdîn’de bulunduğunu hatırlatarak, şunları söyledi: “Dargeçit ilçesi Dîlan köyünde bulundu. Derneğimizin Mardin şubesine 10 Nisan’da yapılan başvuru üzerine kemiklerin İstanbul Adli Tıp Kurumu’na gönderildiği; yapılan DNA testi sonucunda kemiklerin bu çocuklara ait olduğu kesinlik kazanmıştır.  Geçmişten bugüne coğrafyamızda yaşanan insan hakları ihlallerini Davut Altunkaynak’ın ağabeyi Kazım Altunkaynak şu sözlerle dile getirmiştir. ‘Türkiye’de adaletin olmadığını bir kez daha gördük. Yıllar sonra 13 yaşındaki kardeşimin kemikleri bulundu ama failleri hala yargılanmıyor. Adaletin olmadığı çok açık ortada değil mi?’ Düşünün bir aile çocuğunun cenazesine ulaşabiliyor tepkisini ‘sevinsek mi, üzülsek mi, bilemedik’ şeklinde ortaya koyuyor. 28 Kasım 2015’te aramızdan alınan Tahir Elçi suikastına ilişkin; faili meçhul kalmayacaktır, sözlerine fail veya faillerin ortaya çıkarılmaması faili meçhule bir adım daha yaklaşıldığını gösteriyor. Her zaman dillendirdiğimiz gibi faili tespit edilemeyen tüm cinayetlerin sorumlusu devlettir.” 

 

Açıklama oturma eylemi ile son buldu.

 

COLEMÊRG

 

İHD Colemêrg Şubesi ve kayıp yakınları, eylemlerinin 148’inci haftasında Gever (Yüksekova) ilçesindeki Sanat Sokağı’nda bir araya geldi. Eylemde, “Kayıplar bulunsun failler yargılansın” pankartı ve kayıpların fotoğrafları açıldı. Bu haftaki eylemde 8 Kasım 1985 yılında gözaltına alınarak katledilen Hamza Tutan’ın faillerinin yargılanması talep edildi. 

 

Açıklamada ilk olarak konuşan İHD Colemêrg şube üyesi Pınar Yılmaz, 9 Kasım 2005 yılında Colemêrg’in Şemzînan (Şemdinli) ilçesinde Umut Kitapevi’ne yönelik gerçekleşen bombalı saldırıyı hatırlatarak mücadelelerini sürdüreceklerini belirtti. Ardından İHD Colemêrg Şube üyesi Eren Baskın eylemin basın metnini okudu.

 

Hak savunucuları olarak haksız ve hukuksuz bir şekilde katledilen sevdikleri için Türkiye’nin en uzun soluklu ve barışçıl eylemselliğini gerçekleştirildiğini ifade eden Baskın, “Evladının akıbetini arayan annelerimizin bu onurlu mücadelesi 3 kuşaktır devam ediyor. Son kaybımızın akıbeti ortaya çıkana kadar mücadelemiz devam edecek” dedi.

 

Gözaltına alındıktan 8 Kasım 1985 yılında katledilen Hamza Tutan’ın akıbetinin ortaya çıkarılması için bir araya geldiklerini belirten Baskın, “Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi öğrencisi 22 yaşındaki Hamza Tutan babasına ait Doğu Palas Oteli’ni işletiyordu. Yüksekova Emniyet Amirliğince yapılan bir operasyon kapsamında otelinde insanların gözleri önünde gözaltına alındı. Hemen akabinde Hamza Tutan’ın annesini evinden alan polis ekipleri anneyi emniyete götürdü. Burada bir odaya götürülen annesine bir cesedi teşhis etmesi istendi. Hamza Tutan’ın cenazesi 3 saat sonra evinin önüne bırakıldı ve kalp krizi geçirdiği söylendi. Hamza Tutan’ın vücudunda ağır darp izleri olduğunu tespit eden Tutan ailesi Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığına başvurdu. Yapılan başvuru sonrasında cenaze İstanbul Adli Tıp Kurumuna gönderildi. Adli Tıp Kurumu kollarda ve bacaklarda yüksek voltajlı elektrik akımına bağlı yanıkların olduğu tespitinde bulunmasına rağmen ölüm sebebinin verilen elektrik akımı olup olmadığının tespitinin yapılmadığına ilişkin bir rapor yayınladı” diye konuştu.

 

Yaşanan olayda 6 polisin konuya dair görevden aldığını hatırlatan Baskın, “Dönemin Hakkari Sıkıyönetim Komutanlığı ise ilgili mercilerle iletişime geçerek açığa alınan polis memurları için ‘kolaylık gösterilmesi’ ricasında bulundu. Böylelikle tüm polis memurları başka şehirlerde görevlerine iade edildi. Hamza Tutan davası ‘kovuşturmaya yer olmadığına’ dair karar ile kapatıldı. Tutan ailesinin ısrarlı başvurularına rağmen herhangi bir soruşturma açılmadı. Buradan yakınlarını kaybedenler ve insan hakları savunucuları olarak bir daha haykırıyoruz, hukuksuz bir biçimde işkence ile katledilen Hamza Tutan’ın akıbeti açıklansın. Sorumlular yargılansın. Türkiye’de yargı erkinin gözaltında katledilenler için bir aklama unsuru olarak ‘zaman aşımı’ defini ileri sürmesi bir hukuk garabetidir. Bizler de sevdiklerimizin katledilmesine sebep olanların bir an önce insanlığa karşı suç işledikleri gerekçesi ile yargılanıp hak ettikleri cezaları almalarını talep ediyoruz” ifadelerini kullandı.

 

Açıklama ardından eylem, oturma eylemiyle son buldu.

 

İZMİR 

 

İHD İzmir Şubesi,  iki haftada bir düzenlediği “Kayıplar bulunsun, failler yargılansın” eylemini Konak ilçesindeki eski Sümerbank önünde gerçekleştirdi. Çok sayıda kişinin katıldığı eylemde, “Kayıplar vicdandır, sahip çık" ve "Failler belli kayıplar nerede" pankartları açıldı. Bu haftaki eylemde, 27 Ekim 1991 İstanbul’da gözaltına alınıp daha sonra kaybedilen Hüseyin Toroman'ın akıbeti soruldu. 

 

İHD İzmir Şube Yöneticisi Gülay Gün Bilici, Hüseyin Toraman'ın, evinin kapısı önünde silahlı, telsizli, sivil polisler tarafından zorla beyaz Toros’a bindirilerek kaçırıldığını anımsattı. Bilici, “Toraman'ın eşi Gülay Toraman, eşinin işkenceyle öldürülmüş olabileceğini, hemen harekete geçilmesi gerektiğini söylediği için tutuklandığını, daha sonra eşinin yurt dışında olduğuna dair ifade vermeye zorlandığını aktardı. Dönemin yetkilileri, Toroman'ın gözaltına alındığını yalanlasa da kaçıran sivil polislere müdahale eden mahalle karakolunda görevli bir polis Hüseyin Toraman'ı gözaltına alanların polis olduklarını söyledi. Baba Ali Rıza Toraman, bu itirafı ses kaydına alarak, dönemin İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'e verdi. Sezgin, kaçırılma olayından yaklaşık iki ay sonra, 19 Aralık 1991'de, “Gözaltında olduğuna ve sorgulandığına ilişkin bir husus yoktur" yanıtını verdi. 

 

DOYSA TOZLU RAFLARDA 

 

Bilici, ailesi ve İHD'nin Toroman'ı aramaktan vazgeçmediğini söyleyerek, şunları söyledi: "Meclis'te kurulan bir komisyonla, Toraman olayının incelenmesi kararlaştırıldı ama Komisyon üyelerinden biri de, Maraş katliamı sanıklarından Ökkeş Şendiller'di. Komisyon, kaçırılma olayının üstünü örttü. Hüseyin Toraman, gözaltına alınıp kaybedildiğinde İstanbul Emniyet Müdürü Mehmet Ağar'dı.  Konuyla ilgili başvurular sonuçsuz kaldı. Toraman’ın gözaltına alındığı inkar edildi. 

 

1991 yılında Fatih Cumhuriyet Savcılığı tarafından açılan soruşturma bir sonuca ulaşmadı. 2011 yılında yapılan başvuru sonucunda İstanbul Cumhuriyet Savcılığının başlattığı soruşturma ise ‘zamanaşımı süresi dolduğundan soruşturmaya yer olmadığı’ kararı ile kapatıldı. Yapılan itiraz sonucunda dosya üzerindeki kapatma kararı kaldırıldı. Ancak dosyada bugüne kadar bir gelişme yaşanmadı."

 

Eylem yapılan oturma eylemi ile son buldu.