İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi, hasta tutsakların durumuna dikkat çekmek amacıyla Konak ilçesinde bulunan eski Sümerbank önünde açıklama yaptı. "Hasta mahpuslar ölüyor susma suça ortak olma" ve "Kadınlar barış istiyor" pankartların açıldığı açıklamada, bu hafta 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla hasta tutsak kadınların durumuna dikkat çekildi. 

 

Açıklamanın Kürtçesini İHD İzmir Şubesi Eşbaşkanı Zilan Gümüş, Türkçesini ise İHD yöneticilerinden Vetha Aydın okudu. Çok sayıda hasta kadın tutsakğın olduğuna dikkati çeken Zilan Gümüş, kadınların çıplak aramaya maruz kaldığını ifade etti. 

 

Zilan Gümüş, "Yaşamlarının tüm alanları sürekli kontrol ediliyor. Koğuşlara, hücrelere konulan kameralarla en mahrem anlarının bile gözetlendiğini görmek kadınları son derece etkiliyor. Hasta mahpuslar, insan onuruna yaraşmayan koşullarda hapishanelerde tutulmakta, birçok hasta mahpus ise hapishanelerde yaşamını yitirmektedir. Unutulmamalı ki hapishanelerde meydana gelen ölümlerin çoğu önlenebilir ölümlerdir. Kadın hasta mahpusların sağlık hakları ve yaşam hakları ellerinden alınmaktadır. Uluslararası sözleşmeler ve ulusal kanunlardan da anlaşılacağı üzere, mahpusların yeterli tıbbi yardım görme hakları mevcuttur. Türkiye hapishanelerinde bulunan hasta mahpusların acil ve kalıcı tedavileri yapılmalı, hapishane koşullarında tedavisi yapılamayan/yapılmayan hasta mahpusların acilen infazları durdurulmalıdır" çağrısı yaptı. 

 

ÖHD'DEN AÇIKLAMA

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) İzmir Şubesi, Ege Bölgesi Cezaevleri'nde kadın tutsaklara yönelik hak ihlallerine dair dernek binasında açıklama yaptı. ÖHD yöneticilerinden Hanım Çelik, "Kadın tutsaklar, cinsiyet temelli ayrımcılığa maruz kalmakta, hijyen koşullarından sağlık hizmetlerine kadar pek çok alanda ciddi hak ihlaller yaşamaktadır” dedi. Cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerinin sistematik bir hale geldiğini vurgulayan Hanım Çelik, "Kadın mahpuslar, yalnızca düşüncelerinden, kimliklerinden ve mücadelelerinden ötürü özgürlüklerinden mahrum bırakılmış durumdadır. Ancak unutmamalıyız ki kadınların özgürlüğü, toplumun özgürlüğüdür. Cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri son bulmalı, siyasi tutsak kadınların temel haklarına saygı gösterilmelidir. Hasta mahpuslar başta olmak üzere, tutsak kadınların sağlık hakkına erişimi derhal sağlanmalıdır. Kadın tutsaklara yönelik tecrit uygulamalarına son verilmeli, hukuka aykırı disiplin cezaları iptal edilmelidir. Cezaevlerinde insan onuruna uygun yaşam koşulları sağlanmalı, kadınların iletişim ve sosyal hakları kısıtlanmamalıdır” diye konuştu. 

 

ANKARA 

 

Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi, eylemlerinin 548’inci haftasındaki açıklamasında, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla cezaevlerindeki hasta kadın tutsakların durumuna dikkat çekti.

 

Çankaya ilçesindeki Sakarya Caddesi'nde yapılan açıklamada konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) üyesi Sevil Turgut, İç Anadolu Bölgesi’ndeki cezaevlerinde bulunan 32 kadın tutsakla ilgili bilgileri paylaştı. 

 

Sevil Turgut, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’ndeki 15 kadın tutsağa dair şu bilgileri paylaştı: 

 

“*Ayşe Gökkan - Duyma yetisinde bozukluk var ve ayrıca kalp rahatsızlıkları bulunuyor.

 

* Ayşe Topçu - Ciğerinde ve sırtında şarapnel parçaları var. En ufak bir soğuk aldığında, üşüttüğünde nefes alıp verme güçlüğü çekmekte, nefes darlığı sorunu yaşamakta, bazen kramp girmekte, soğuk algınlığında 70-80 yaşındaki gibi öksürmekte, öksürük esnasında ciğerinin kasıldığını hissetmekte, kollarında uyuşma oluşmakta, elinden geldikçe parçaların hareket etmemesi için dikkat etmektedir.

 

* Bermal Birtek - Kalp Hastası.

 

* Elif Çetinbaş - Rozasea (gül) hastalığı var. Guatr, bel fıtığı hastasıdır. 2020’de ameliyat oldu.

 

* Fadik Adıyaman - İki kere rahim ameliyatı oldu. Tiroid hastası, midede polipler var.

 

* Gülşan Adet - Kronik ankilozan spondolit (iltihaplı eklem iltihaplanması) ve ülser rahatsızlıkları bulunmaktadır. 2021 Haziran ayında çekilen MR sonucunda beyninde damar tıkanıklığı tespit edildi. Boyun fıtığı, boyun düzleşmesi ve bel fıtığı mevcut.

 

* Nedime Yaklav - Böbrek hastası. Ayrıca guatr, alerji ve yüksek tansiyon hastalıkları var.

 

* Özge Özbek - Beynindeki tümör nedeniyle ameliyat oldu. 3 ay erteleme aldı ancak tekrar hapishaneye konuldu. Beyin tümörleri hala mevcut ve hapishanede kaldığı süre ilerledi ve epilepsi, vertigo gibi dengesizlik belirtileri olan hastalıklar da nüksetti. Beyin tümörleri organlara baskı yapmaktadır. Şu an tümörden kaynaklı olarak sol kulağında yüzde 72 işitme kaybı var, ellerde titreme, kimi zaman idrarını tutamama durumlar meydana gelmiştir. Bu durum ileride görme, hafıza ve hareket kaybına neden olacaktır.

 

* Pınar Tikit - Beyinde araknoid kist var. Kist şu an 8 cm, bayılma, kriz şeklinde ataklar yaşıyor. Kist 10 cm olduğunda risklere rağmen cerrahi müdahale zorunlu olacak.

 

* Rihan Kavak Özbek - Kas ve sinir erimesi var. Astım hastası. Zehirli guatr teşhisi konuldu, ameliyat oldu. Bel fıtığı var. Göğüslerinde kitle olduğunsan yılda bir kez momografi çektiriyor. Panik atak rahatsızlığı bulunmaktadır.

 

* Selver İspir - Kalp hastası.

 

* Selver Yıldırım - Sağ gözünü kaybetmiş diğer gözü de tedavisi yapılmadığından görme oranı yüzde 20’ye düştü ve tek gözünde de ödem olduğu için okuma yazma ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Ayrıca el ve kollarında kısmi işlev kaybı var.

 

* Sermin Demirbağ - Ülser ve astım hastası.

 

* Şükran Aydın - Bağırsak rahatsızlıkları var.

 

* Zerrin Yılmaz - Panikatak hastası. Ayrıca haşimato hastalığı da var.”

 

KAYSERİ KADIN KAPALI CEZAEVİ 

 

Kayseri Kadın Kapalı Cezaevi'ndeki 17 kadın tutsağa dair şunlar belirtildi: 

 

“*Dicle Bozan - Bir bacağı kesik olup diğer bacağında şarapnel parçaları vardır. Bağırsakları parçalandığından kolostomi torbası takılıdır. Ayrıca migren atakları var ve epilepsi hastalığından ötürü sürekli bayılmalar yaşamaktadır.

 

* Dilşad Şengül - Yaralanmadan kaynaklı kalp ve akciğerlerde çok büyük zedelenmeler var. Yemek borusu parçalanmış, sağ akciğerinin yarısı çalışmıyor. Yemek borusunda cep oluştuğundan, yemek yerken zorlanıyor yutma güçlüğü çekiyor. Kaburgalarına gelen patlayıcı madde kana karışmış, kalbe doğru ulaşarak vücudun kalp üzerindeki seviyesinden yani baş, boyun ve kollardan kalbe dönen kirli kanı taşıyan ana toplar damarı yırtmış ve bu damar dikilmiştir. Sağ kolunda yaralanmadan kaynaklı hareket kısıt sorunu var ve gittikçe ilerliyor, kaslarda sıkışma var, sağ kolunu kaldıramıyor. Serçe, orta ve yüzük parmağı kesilmiş.

 

* Gülazer Akın - 10 yıldan fazladır böbreklerinde 8-10 mm’lik kireçli kist var. Üç yıldır yutkunma problemleri yaşıyor. Birkaç kez mide filmi çektirdi. Parmakları ve elleri şişiyor, ağrıdan bükemiyor, bir şey tutamıyor. Bel fıtığı rahatsızlığı var.

 

* Gülgeş Tatlı - Epilepsi hastası, 5-6 ayda bir atak geçiriyor ve bayılıyor. Sol kolunda pıhtılaşma var. Kolunda mermi ve şarapnel parçaları var, kemik yapısı yok. Yine sırtında, ayağında, karnında mermi ve şarapnel parçaları var. Doktorlar tarafından, “ameliyat olması gerektiği ancak bünyesinin kaldıramayacağı” söylenmiş. Sadece kan tahlilleri yapılıyor.

 

* Güzel Saraç - Şeker hastası.

 

* Hacer Halil Yusuf - 26 yıldır hapishanede, bağışıklık sisteminde sorun var. Göğsünde sorun var ve hastalığı ilerliyor.

 

* Hiyem Yolcu - Bacaklarda iltihaplı yaralar mevcut. Kandaki lökosit değerleri düşük.

 

* Jiyan Ay - Bel fıtığı var, bacakları ise zaman zaman tutmuyor.

 

* Medya Aslan - Nefes darlığı var. İleri derecede astım hastası. Ayrıca bel fıtığı hastalığı mevcut.

 

* Melek Akgün - 58 yaşında. Kalp hastasıdır, mitral kapak yetmezliği var. Stent takılmış, tekrardan anjiyo olması gerekiyor. Hipertansiyon hastasıdır ve aynı zamanda koroner arter hastasıdır. KOAH hastasıdır, yapılan tetkiklerde akut alevlenmeler teşhis edilmiştir. Osteoporoz yani ileri derecede kemik erimesi rahatsızlığı mevcuttur. Romatoid artrit hastalığı bulunmakta ve bu hastalık için 20 yıldır kortizon kullanıyor. Bel kayması mevcuttur. Kronik böbrek yetmezliği var ve böbrekleri yaklaşık yüzde 37 oranında çalışıyor. Kulaklarda işitme kaybı mevcut ve gözlerde katarakt gibi rahatsızlıkları da bulunmaktadır. Tüm bu hastalıklarından kaynaklı olarak 21 Aralık 2023 tarihinde yüzde 82 engelli olduğuna dair rapor düzenlenmiştir. Hastalıklarından kaynaklı olarak sürekli olarak hastaneye götürülüp getirilmektedir. Ailesi ile yapmış olduğu telefon görüşmesine dahi yürüyerek gelemeyen Melek Akgün, gardiyanların koluna girmesi ile getirilmiş ve dengede durması sağlanmıştır.

 

* Naime Encü - Bir gözünde katarakt var. Bir gözünde tümör çıkmış, ameliyat olacak. Diş tedavileri yapılmıyor. Bel ve boyun fıtığı var. Dizlerde menüsküs var. Kulak zarı delinmesi ve iltihap sorunu nedeniyle işitme sorunu yaşıyor. Ayrıca ciğerlerinden rahatsız.

 

* Nazlı Soglin - Cezaevinde bulunduğu 12 yıllık süre zarfında midede ülser, beyninin iki damarında tıkanıklık ve lekeler oluşmuştur, Kalp kapakçığında kalınlaşma, eklem hastalığı, yumurtalıklarında kist, nefes darlığı gibi birçok hastalıkları mevcuttur.

 

* Nergiz Okan - Kolundan ameliyat edilip platin takılmış ancak yeniden ameliyat olması gerekiyor.

 

* Özgül Yaşa - Diyabet hastası. Yüzünde ve çenesinde yaralar var.

 

* Songül Aydın - Panik atak rahatsızlığı mevcut. Ayrıca son dönemlerde karaciğerlerinden de rahatsızlıklar yaşamaya başlamış olup tedavileri aksatılmıştır.

 

* Şilan Çetiner - Beyninde kitle var. Kusma, baş ağrısı, titreme, kulak uğuldaması oluşuyor. Ayrıca boyun kemiğinde çatlak var.

 

* Zerga Açar - 59 yaşında, iki gözünden ameliyat olmuş, sol elini kullanamıyor.

 

İSTANBUL 

 

İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu, her hafta düzenlediği “F Oturması” eyleminin 676’ncısını Beyoğlu’nda bulunan şube binasında gerçekleştirdi. Bu haftaki eylemde, 8 Mart dolayısıyla Marmara Bölgesi'nde bulunan cezaevlerindeki kadın tutsakların sağlık sorunlarına dikkat çekildi. “Tedavi haktır engellenemez” ve “Hasta tutsak kadınlar serbest bırakılsın” pankartlarının açıldığı açıklamada, sık sık “Hasta tutsaklar serbest bırakılsın”, “Tecrit öldürür dayanışma yaşatır” ve “Yaşasın 8 Mart” sloganları atıldı. 

 

İHD Yönetim Kurulu üyesi Nimet Tanrıkulu, cezaevlerinde toplamda 17 bin 418 kadın olduğuna işaret ederek, 0-6 yaş grubu 759 çocuğun ise anneleri ile birlikte cezaevinde büyüdüğünü belirtti. 

 

Nimet Tanrıkulu, "Kadın mahpus yoksulluğuna bağlı sorunların çözüme kavuşturulması,  iaşe bedellerinin artırılması, temel ihtiyaç ve öz bakım gereksinimlerinin devlet tarafından karşılanması için yetkilileri göreve çağırıyoruz” diye konuştu.    

 

MARMARA CEZAEVLERİNDEKİ HASTA TUTSAKLAR

 

Meral Nergis Şahin ise, kadın tutsakların yaşadıkları sağlık sorunlarına değindi. Bakırköy Kadın Cezaevi'ndeki kadın tutsakların sağlık sorunları şöyle: 

 

“* Dilek Öz - Kalp, kronik astım, yüksek tansiyon ve böbrek hastası

 

* Elif Yaş - Kalp hastası

 

* Fatma Tokmak- İleri derecede kalp, varis, mide ve tansiyon hastası

 

* Jiyan Erdinç - Fiziksel engelli, kalça protezi nedeniyle ancak iki koltuk değneği ile ayakta durabiliyor.

 

* Şükran Avşar - Şizofreni tanısı ile tedavi ediliyor

 

* Burcu Çınar - Karaciğer hastası, egzama

 

* Felek Gün - Kronik Hepatit B hastası

 

* Songül Yıldırım - KOAH hastası

 

* Şivekar Ataş - Kalp ve yüksek tansiyon hastası

 

* Tenzile Acar - Kronik Hepatit B ve ağır tüberküloz hastası

 

KOCAELİ/GEBZE KADIN KAPALI CEZAEVİ

 

* Fadime Coşar -Yumurtalık kanseri

 

* Hazine Alçı - Fiziksel engelli dizden kalçaya kadar platin takılı ve desteksiz ayakta duramıyor.

 

* Güneş Tekin - Rahim kanseri

 

* Havva Ak - Rahim ve meme kanseri

 

* Helin Öncü - Akciğer ve karaciğer yetmezliği hastası

 

* Remziye Baloğlu - Kronik behçet ve kemik erimesi hastası

 

* Ruhşan Bozan - Behçet, kemik ve kas erimesi, anemi yanında mide rahatsızlıkları, görme kaybı ve unutkanlık yaşıyor.

 

* İpek Cigretaş - Kalp ve tansiyon hastası

 

* Zeliha Bulut - Allerjik astım, kas ve  kadın hastalıklarına bağlı ağır sorunlar yaşıyor.

 

* Besiye Özer - Rahim kanseri  

 

* Ceylan Gürbüz - Yüzde 86 engelli, kalp ve epilepsi hastası

 

* Saime Afşin - Ağır engelli, tekerlekli sandalyede yaşamını sürdürüyor.

 

* Cemray Baş - Astım ve diyabet hastası

 

* Derya Moray - Ağır Diş hastası

 

* Gönül Erdoğan - İleri derecede kemik erimesi hastası

 

* Nihal Altuntaş - Göz ve jinekolojik hastalıkları var

 

* Türkan İpek - Ağır psikolojik rahatsızlıkları var

 

KOCAELİ/KANDIRA 1 NO'LU F TİPİ CEZAEVİ

 

* Laleş Çeliker - Kalpte sıvı toplanması, bel fıtığı, safra kesesi iltihabı ve egzama hastası

 

* Deniz Tepeli -Yumurtalıklarda kist bulunuyor.

 

* Diren Yaşa - Akciğerlerinde ve omurilik bölgesinde bulunan şarapnel parçaları nedeniyle ağır sağlık sorunları var, aynı zamanda şizofreni hastası

 

* Yeliz Türkmen - Böbrek hastası

 

SİLİVRİ 9 NOLU L TİPİ KAPALI CEZAEVİ

 

* Seval Yaprak - Kalp hastası

 

* Yasemin - Karadağ, böbrek nakli olan mahpus aynı zamanda hipertansiyon ve kemik erimesi hastası

 

* Mesude Pehlivan - Yumurtalık ve mide kanseri

 

* Kamile Kayır - Kalp hastası, mide kanseri ve lenf tüberkülozu hastası

 

BURSA/YENİŞEHİR KADIN HAPİSHANESİ

 

* Fatma Demir - Rahim kanseri, iltihaplı romatizma ve böbrek hastası

 

* Zeynep Genlioğlu - Sağ kolunu kullanamıyor, yüzde 54 engelli

 

DÜZCE T TİPİ HAPİSHANESİ

 

* Aysun Şahin - Kalp, eklem romatizması ve MS (Multiple Skleroz) hastası, arkadaşlarının yardımı ile yaşamını sürdürüyor. Yüzde 48 engelli

 

* Nazlı Çatpınar - Kronik astım hastası