Tarihe iz bırakan Amed Newrozları

img

AMED - Amed'de her yıl yüzbinleri buluşturan Newroz Bayram, verilen mesajlar, kutlamaların coşkusu ve görkemiyle tüm dünya kamuoyunun ilgisini çekiyor. 

Karanlığa karşı aydınlığın, baskı ve zulme karşı direniş ve yeniden dirilişin sembolu olan Newroz Bayramı'nın ilk ateşi bu yıl Amed'in Licê (Lice) ilçesinde 12 Mart'ta yakıldı. "Rêbertiya Azad Civaka Demokratîk" ve "Özgürlük İçin Demokratik Toplum Newrozu" şiarlarıyla gerçekleştirilen kutlamalar sürerken, gözler 21 Mart'ta Amed'in Rezan (Bağlar) ilçesinde yapılacak merkezi kutlamaya çevrildi. 
 
Amed, Newroz denilince akla ilk gelen kentlerin başında geliyor. Kürtler, taleplerini ve yıl içerisindeki gelişmelere karşı tutumunu bu kutlamalarda ortaya koyuyor. Bu nedenle buradaki kutlamalar hem Kürdistan ve Türkiye hem de dünya kamuoyu tarafından ilgiyle takip ediliyor. 
 
Bu yılki Newroz kutlamasına da Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat'ta yaptığı “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı”nın damga vurması bekleniyor. 
 
90'LARDAN GÜNÜMÜZE AMED NEWROZLARI 
 
Amed’deki Newroz kutlamaları, 1990’lı yılların başında kitleselleşti. Yasak ve engellemelere rağmen Newroz ateşi hiç sönmedi ve daha da gürleşti. 1992 yılında yapılmak istenen kutlamaya valilik tarafından Olağanüstü Hal (OHAL) gerekçesiyle izin verilmedi. Ancak bini aşkın kişi, HEP binası önünde bir araya gelerek Newroz ateşini yaktı. 
 
PKK’nin tek taraflı ateşkes ilan ettiği 1993’de, HEP İl Örgütü binası önünde kutlamalar yapıldı. Yanı sıra birçok mahallede gençler öncülüğünde Newroz kutlandı. 1994'ta kutlamalara yeniden yasak getirildi. "Provokasyon" uyarılarına karşı bu yıl kutlamalar evlerde yapıldı. Çocuklar ise sokaklarda Newroz ateşleri yaktı. 
 
Dönemin iktidarı, yasak ve engellemelerle kutlamaların önüne geçemezken, 1995'te Newroz'u "Nevruz"a dönüştürmek istedi. 1995’te resmi kurum temsilcileri "Nevruz" kutlaması yaptı. Halk ise, mahallelerde Newroz kutlamayı sürdürdü. 
 
1996 yılında Newroz’un adresi Rezan'a bağlı Kuruçeşme Semti oldu. Devlet erkanı, Şêx Seîd/Dağkapı Meydanı’nda “Nevruz” kutlaması yapılacağını duyurdu. Tepkiler üzerine buradaki program iptal edildi. Rezan’da ise Newroz ateşi yakıldı. Polis ve askerler buradaki kutlamalara saldırırken, bu kez Batıkent Meydanı’nda ikinci Newroz ateşi yakıldı. 
 
1997 yılında 15 bin kişi, Batıkent Meydanı’ndan Şêx Seîd Meydanı’na yaptığı yürüyüşle Newroz'u kutladı. Yürüyüşe dönük saldırı sonrası birçok noktada protesto eylemleri başladı. 
 
1998'de Newroz kutlamalarına dönük engellemeler devam etti. Yasağa rağmen onbinlerce kişi, Batıkent Meydanı’nda Newroz ateşi yaktı. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın uluslararası komployla Türkiye’ye getirildiği 1999 yılında ise sıkıyönetim uygulamaları devreye konuldu. Amedliler, Newroz günü bir kez daha sokaklarda ateşler yakarken, Öcalan’a yönelik komployu protesto etti. 
 
2000'Lİ YILLAR: KUTLAMALAR KİTLESELLEŞTİ
 
2000'li yılların başında Newroz kutlamaların seyri değişti. Abdullah Öcalan’ın paradigma değişikliğiyle birlikte Newroz'da verilen mesajlar daha da önem kazandı. Newroz, 2001’de "Ne inkar ne de ayrılık, demokratik cumhuriyet” şiarıyla Fuar Alanı’nda kutlandı. 2002’deki Fuar Alanı'nda yapılan Newroz’a 500 bin kişi katıldı. Halkın Demokrasi Partisi’ne (HADEP) açılan kapatma davası gündemiyle girilen 2003’teki Newroz kutlaması, yaklaşık bir milyon kişinin katılımıyla yine Fuar Alanı'nda gerçekleştirildi. Kutlamalarda “Savaşa hayır” mesajı öne çıktı. 
 
Sonraki yıllarda Kürt sorununun çözümü ile Abdullah Öcalan'a dönük tecrit ve fiziki özgürlüğüne dair talepler öne çıktı. 2004, 2005 ve 2006’daki Newroz, Fuar Alanı'nda kutlandı. Fuart Alanı artık Amedlilere dar geldi, 2007’de kutlamaların yeni adresi Rezan ilçesindeki Newroz Parkı oldu. Abdullah Öcalan’ın zehirlendiği iddiaları bu yılki kutlamalarda büyük bir tepkiye neden oldu. 
 
ÖCALAN’IN GÖRÜNTÜLERİ İZLETİLDİ
 
2008’de Newroz alanını dolduran yüzbinler, Abdullah Öcalan üzerindeki tecride ve askeri operasyonlara son verilmesini istedi. “Edî Bes ê (Yeter artık)” şiarıyla yapılan kutlamalarda, "Demokratik Konfederalizm" mesajları öne çıktı. "Ne inkar ne imha, çözüm demokratik özerklik" şiarıyla kutlanan 2009 Newroz’nda, Abdullah Öcalan'ın 90'lı yıllara ait Newroz değerlendirmesinin yer aldığı video izletildi. Kamyon kasalarında insanların alana akması renkli görüntüler ortaya çıkardı. 
 
ÖZGÜRLÜK TALEBİ YÜKSELDİ
 
2010 yılında kutlamalar günler öncesinden başladı. Newroz Alanı’nda yapılan kutlamaya bir buçuk milyon kişi katıldı. "Ya demokratik bir çözüm ya görkemli bir direniş" şiarıyla yapılan kutlamada, Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talep edildi. Tüm engellemelere rağmen 2011 Newroz’una da bir milyondan fazla kişi katıldı. Kutlamadan sonra yüzbinlerce kişi alandan Koşuyolu Parkı'na “özgürlük yürüyüşü” gerçekleştirdi. 2012'de halk yasak kararını dinlemedi. Saatlerce süren olayların ardından polis bariyerleri yıkıldı. 1 milyon kişi Newroz alanında kutlama yaptı. 
 
TARİHİ NEWROZLAR 
 
2013, 2014 ve 2015 yıllarındaki kutlamalar tarihe geçti. Bu yıllarda yapılan kutlamalar tarihin en görkemli ve kalabalık Newrozları olarak kayıtlara geçti. Abdullah Öcalan’ın mesajları bu kutlamalara damga vurdu. Kürt sorunun demokratik çözümün konuşulduğu 2013 Newroz’u, "Öcalan'a özgürlük, Kürtlere statü" şiarıyla kutlandı. Tarihi Amed Newrozu'na 2 milyondan fazla kişi katıldı. Alanda Abdullah Öcalan’ın kaleme aldığı mesaj okundu. 
 
"Özgür önderlik, özgür Kürdistan" şiarıyla kutlanan 2014 Newrozu’nda da alanı dolduran milyonların coşkusu, Abdullah Öcalan’ın tarihi mesajıyla doruğa çıktı. Uluslararası kamuoyunun yoğun ilgi gösterdiği kutlamaya, Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için başlatılan imza kampanyasına katılmak için binlerce kişi sıraya girdi. 
 
2015 yılında ise, "Êdî Bes e, ji Reber Apo re Azadî (Artık Yeter Önder Apo'ya Özgürlük)" şiarıyla kutlamalar yapıldı. 
 
İktidarın Dolmabahçe Mutabakatı'nın inkarı sonrası yeniden çatışmalı süreç başladı. Sokağa çıkma yasakları ve özyönetim direnişleri 2016 Newrozu'na damga vurdu. Amed’de bir araya gelen yüzbinler, çatışmasızlık sürecine geri dönülmesini istedi. Bu Newroz, Sûr'da hayatını kaybedenlere adandı. 
 
2017 Newrozu'nda üniversite öğrencisi Kemal Kurkut polisler tarafından katledildi. 2018 Newrozu'nda Türkiye'nin Efrîn'e yönelik saldırılarına tepki gösterildi. İmralı tecridine karşı cezaevlerinde başlatılan açlık grevi eylemi, 2019 kutlamalarına damga vurdu. Dönemin valisi de bir balkon binasında bu yılki Newroz kutlamalarını izledi. 
 
2020 yılında Koronavirüs salgını nedeniyle kitlesel Newroz kutlamaları yapılmadı. Newroz için "Her yer Newroz" şiarı belirlendi. Newroz alanı 12 yıldan sonra ilk kez boş kaldı. Evler ve bahçelerde kutlama yapıldı. 
 
Newroz Parkı, 2021 yılında bir kez daha yüzbinlere ev sahipliği yaptı. "Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim" şiarı yankılanırken, Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talep edildi.  
 
1 milyondan fazla kişinin katıldığı 2022 Newrozu, "Şimdi özgürlük zamanı" şiarıyla kutlandı. 2023 Newroz'unda "Abdullah Öcalan’a özgürlük" talebi öne çıktı. Amed’de halk, 2024 yılında sağanak yağışa aldırış etmedi. Benzer talepler bu yılda da öne çıktı. Abdullah Öcalan'ın geçmiş yıllarda Newroz'a dair yaptığı değerlendirmeler okundu. 
 
MA / Rukiye Payiz Adıgüzel

Diğer başlıklar

22:40 ODTÜ’lülerden yürüyüş: Hükmet istifa
22:28 Birçok kentte Newroz coşkusu: Öcalan’ın özgürlüğü sağlansın
22:04 Özgür Özel’den Saraçhane’de yüzbinlere Pazar günü ‘ayağa kalkın’ çağrısı
21:51 KASED’den Newroz kutlaması
21:41 Fed faiz kararını açıkladı
21:24 ODTÜ’de Newroz ateşi yakıldı
21:16 İmamoğlu’nun inşaat şirketine el konuldu
21:12 Erdoğan, İmamoğlu’nun gözaltına alınmasına değinmedi
21:09 Duran Kalkan: Devlet ve iktidar verdiği sözü tutmadı | YENİLENDİ
21:03 Cenevre eylemi: Öcalan’ın çağrısı için gerekli adımları atın
20:34 DEM Parti MYK: Hukuk dışılık sürecin ruhuna zarar veriyor, mücadeleyi yükselteceğiz
20:15 DEM Parti İBB’yi ziyaret edecek | YENİLENDİ
19:56 Morgan Stanley, Borsa İstanbul’daki üyeliğini iptal etti
19:52 Diploma iptalinin gerekçesi belli oldu
19:41 Eylem Babayiğit cezaevinden çıktı: Yazmaya devam edeceğim
19:27 KHK eyleminde gözaltı tepkisi
19:21 RTÜK’ten medyaya İmamoğlu ‘uyarısı': Yayınları inceliyoruz
19:10 Amed Newrozu'nu 629 gazeteci takip edecek
18:51 Akşam 20:30 çağrı yapılmıştı: Binlerce kişi Saraçhane’ye yürüdü
18:43 Kılıçdaroğlu Dilek İmamoğlu’nu evinde ziyaret etti
18:05 Marmaris belediye başkanına soruşturma
17:55 Mazlûm Ebdî, Şam heyetiyle bir araya geldi
17:48 Sêrt ve Êlih Newroz’una katılım çağrısı
17:43 CHP Genel Merkezi önünde irade nöbeti
17:39 İmamoğlu’ndan mesaj: Bu süreçten güçlenerek çıkacağız
17:34 Altun’dan ‘dezenformasyon’ tehdidi
17:20 DEM Parti’den CHP’ye dayanışma ziyareti
17:08 Şengal’de olağanüstü hal: Halk orduya karşı direnişte
17:05 Wan Newrozu’ndan notlar
16:54 Özgür Özel sine-i millete kapıyı kapattı
16:50 Görkemli Wan Newrozu sona erdi
16:33 Kayyım nöbetinde gözaltılara tepki
16:17 Meclis'te İmamoğlu gerginliği: Genel Kurul kapatıldı
16:05 CHP'lilerin protestosuna polis saldırısı: 5 gözaltı
16:02 Mansur Yavaş İstanbul'a gidiyor
16:00 Gazeteci Volkan Eryiğit mezarı başında anıldı
15:55 Bakan Tunç'tan İmamoğlu açıklaması: CHP’yi hedef aldı
15:32 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Ülkenin ihtiyacı demokratik toplumdur
15:09 İmamoğlu'na destek: Faşizme karşı tek çare birleşik mücadele | GÜNCELLENİYOR
15:02 Baro Başkanları İstanbul'da olağanüstü toplanıyor
14:52 Mûşlular Newroz ateşiyle ısındı: Öcalan'a güvenimiz tam
14:39 'Bu süreci mücadelemizle taçlandırmalıyız'
14:35 Bayındır: Öcalan'ı fiziki olarak aramızda görmek istiyoruz
14:33 Kobanê sınırında Newroz ateşi yakıldı: Öcalan barış için adım attı
14:18 Özgür Özel: Devlet el değiştirmiş
Dilek Kaya İmamoğlu: Mücadele edeceğiz
14:15 Wan Newrozu'nda Abdullah Öcalan'ın dev posteri
14:14 Gözaltındaki İmamoğlu’ndan mesaj: Cevabı milletimiz verecektir
14:11 İstanbul'daki Newroz'un adresi Yenikapı
14:10 Meral Danış Beştaş: Türk ve Kürt yan yana olmasın istiyorlar
14:09 Federe Kürdistan'da kadın katliamlarına tepki
14:03 Nisêbîn'de coşkulu Newroz: Hükümet adım atmalıdır
14:03 Tutsak ESP'lilere yönelik ihlallere karşı ortak mücadele çağrısı
13:40 Tülay Hatimoğulları: Öcalan'ın çağrısı 85 milyonun kurtuluş çağrısıdır
13:35 İHD İzmir Şubesi, cezaevleri hak ihlalleri raporunu paylaştı
13:26 Pervin Buldan: Fırsatı heba etmeyecek adımlara ihtiyaç var
13:26 CHP'den eylem çağrısı
13:25 Amed'de Newroz hazırlıkları sürüyor
13:18 Birçok kentte Newroz coşkusu: Öcalan’ın fiziki özgürlüğü talep edildi
13:07 Bakırhan'dan İmamoğlu tepkisi: Bu operasyon aynı zamanda bizleredir
13:06 Meslek örgütlerinden İmamoğlu tepkisi: Halk iradesi ayaklar altına alındı
12:55 CHP'liler emniyet önünde: Bu bir darbedir
12:53 Kılıçdaroğlu İstanbul’a gidiyor
12:44 Gardiyanlar tutsağın kolunu kırdı!
12:18 Şengal’de Irak ordusunun saldırısıyla başlayan gerginlik sürüyor
12:08 Şimşek: Piyasaların sağlıklı işleyişi için gereken her şey yapılıyor
12:05 Şahin Öner'i ezen polise bozma kararının ardından daha düşük ceza
11:57 Wan'da görkemli Newroz: Öcalan'ın çağrısının yanındayız
11:53 Gazeteci Eylem Babayiğit hakkında ceza ve tahliye kararı
11:26 Bahçeli’den İmamoğlu açıklaması: Masumiyet esastır
11:25 HDK'den İmamoğlu tepkisi: Halk iradesine darbedir
11:19 10 merkezde 'özgürlük' Newrozu
10:59 DEM Parti MYK Amed'de toplanıyor
10:57 Koza'ya verilen 'ÇED gerekli değil' kararı iptal edildi
10:51 İstanbul'un 3 belediye başkanı gözaltında
10:43 İmamoğlu gözaltısı ardından döviz ve altında rekor yükseliş
10:42 Özel’den İmamoğlu’nun gözaltına alınmasına tepki
10:35 Wan'da halk Newroz alanına akıyor
10:32 'Öcalan'ın çağrısına Amed Newrozu'nda yanıt vereceğiz'
10:22 İmamoğlu'na gözaltı sonrası Borsa İstanbul’da sert düşüş
10:13 DBP Eş Genel Başkanları: Halkın iradesini savunmaya devam edeceğiz
10:05 Rozerin Kalkan'ın tahliyesi 11 ay daha ertelendi
10:04 Êlih Öcalan'a özgürlük talebiyle Newroz'u kutlayacak
10:01 Mersin Newrozu'na çağrı
09:56 DEM Parti’den İmamoğlu açıklaması: Yenilginin intikamıdır
09:39 Mazlum Doğan ile aynı dönem tutukluydu: Newroz O'nunla yeni bir anlam buldu
09:38 Savcılık'tan ikinci açıklama: İmamoğlu'nun gözaltısını KCK'ye bağladı
09:38 İmamoğlu gözaltısından sonra sanal medyaya kısıtlama
09:35 Dîlok Baro Başkanı'ndan süreç çağrısı: Anayasa için görev alınmalı
09:34 ‘Çözüm için hukuki düzenleme yapılmalı, tecrit kaldırılmalı’
09:32 Doç. Dr. Demirer: Öcalan'ın çalışma koşullarının sağlanması bir gerekliliktir
Hakan Tahmaz: Suriye mutabakatı sabote girişimi, sürece darbe vurur
09:31 '15 Temmuz'u kim yaptı herkes bilir, eniştesi dahil' paylaşımına beraat
09:30 Tarihçi Aydın: Barış, eşit yurttaşlık temelinde gelir
09:25 8 Mart’ın isyanıyla Newroz’a
09:17 İstanbul'da 4 gün süreyle toplantı ve gösteri yasağı kararı
09:14 Rahşan Demirel’in annesi: Halkın Öcalan’a bağlılığı Newroz ateşini gürleştirecek
09:14 Tarihe iz bırakan Amed Newrozları
09:08 Gazeteci Saymaz hakkında gözaltı kararı
09:03 Licîk'te çatlak faciadan 43 gün önce fark edilmiş
09:00 19 MART 2025 GÜNDEMİ
08:43 DEM Parti Eş Genel Başkanları'ndan İmamoğlu gözaltısına tepki
08:24 Savcılık İmamoğlu için 'suç örgütü lideri' sıfatını kullandı
08:01 Irak ordusu YBŞ aracına saldırdı: 3 yaralı
07:36 Taksim ve Emniyet-Fatih metro istasyonları kapatıldı
07:35 İmamoğlu’ndan ilk paylaşım
07:12 İmamoğlu ile birlikte 100'e yakın kişi gözaltına alındı
18/03/2025
23:47 Ankara Barosu: Diploma iptali hukuka aykırı
23:39 Özgür Özel'den, olağanüstü MYK toplantısı kararı
23:35 Ali Alfatlı yaşamını yitirdi
23:27 Dürzilerin Ruhani Lideri El Hecrî, anayasa taslağını reddetti
23:08 Rusya 30 günlük ateşkesi kabul etti
22:44 Ûrmiye’de on binler Newroz'u kutladı
22:30 Binlerin buluştuğu Newroz’da Öcalan’a özgürlük talebi
22:13 Amed’de her yer Newroz: 21 Mart’ta mesajımızı tüm dünyaya vereceğiz
22:02 Artuklu’da Newroz alanı değişti
21:58 Tarsus’ta binler Newroz halayında
21:33 Ekolojist Koray Türkay tahliye edildi
21:20 Kubat Talabani: Hükümet için nihai taslak oluşturuldu
20:58 Kobanê katliamında yaralanan çocuk hayatını kaybetti
20:37 İmamoğlu: Gayri meşru kararı yargıya taşıyacağız
20:23 DEM Parti’den TMMOB’a ziyaret: Barışı birlikte getirebiliriz
20:00 Aydın'da bir kadın katledildi
19:57 Mart ayı katliamları Mersin'de protesto edildi
19:53 ‘Suriye’deki halkları hedef alan saldırılar bir an önce durdurulsun’
19:46 Reyhan Hacıoğlu’nun görüşü için başvuran gazetecilere ‘sakıncalı’ kararı
19:38 DEM Parti: Diplomanın iptali hukuk gaspıdır
19:11 İmamoğlu ve Özel’den diploma tepkisi: Karar hukuksuzdur
19:03 Eşbaşkanın davasında tanık haber verilmeden dinlenmek istendi
18:50 İmamoğlu'nun avukatı: Diplomanın iptali kararı yok hükmündedir
18:39 Kuzey ve Doğu Suriyeli yurttaşlar: Anayasa taslağını reddediyoruz
18:21 İmamoğlu’nun diploması iptal edildi
18:17 Wan Newroz alanı yarına hazır
18:12 Bakırhan: Öcalan'ın parti kuracağı yönündeki bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır
18:01 Mazlûm Ebdî: PYD ile ENKS toplantısı Kürt birliğine dönük bir adımdır
17:46 SOHR: Suriye’de 100 günde 4 bin 711 sivil katledildi
17:10 Önder: Su kaynakları için yasa teklifi hazırladım
17:07 ‘Karacadağ Lav Yolu koruma altına alısın’
16:52 Sosyolog Azad Barış’ın ev ve ofisine baskın
16:50 Ömer Öcalan: Sayın Öcalan barışın önünü açtı
16:33 Licîk davası: Önlem alınsaydı, insanlar hayatını kaybetmeyecekti
16:23 Qoser’de Newroz sonrası yürüyüş
16:07 Riha Newroz'a hazır: Özgürlük ateşini birlikte harlayalım
15:55 Tişrîn Barajı’nın çevresi bombalandı
15:55 Özerk Yönetim: Efrînlilerin dönüşü sağlanmalı
15:43 DEM Parti bileşenlerinden süreç açıklaması: Her türlü sorumluluğu almaya hazırız
15:39 İsrail saldırılarında 4 hükümet yetkilisi yaşamını yitirdi
15:34 Amed’de Newroz: Yağış da coşkuyu dindiremedi
15:27 PYD ve ENKS bir araya geldi
15:04 Keskin Bayındır: Kürtler Öcalan'ın sesini duymak istiyor
15:00 Hatem Özdemir idam tehlikesiyle karşı karşıya
14:56 Silopiya Newrozu: Yeni yaşam manifestosunu sahiplenelim