Mehek piştî tayînkirina qeyûm, Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê hemû projeyên ku şaredarên hilbijartî di vê serdemê de bi cih anîn betal kir. Şaredariya ku di bin rêveberiya qeyûm de ye jî îhaleyên ji bo xebatên ku tê plankirin di demên pêş de di warên rê, av, binesazî, çand, huner, jin û ciwanan de bên kirin, betal kir. Di dema hatî hilbijartin de bi hinceta ‘tedbîrên tawîzdayînê’ ambargo li ser şaredariyê hatibû danîn, bi tayînkirina qayûman re ‘tedbîrên teserûfê’ hatibûn girtin û biryara kêmkirina pere nîvî kêm bû.

 

FERASETA QEYÛM

 

Hevşaredarê Bajarê Mezin ê Wanê Abdullah Zeydan ê ji peywirê hatiye dûrxistin diyar kir ku qeyûm êrîşa li dijî hebûna Kurdan e û bi tayînkirina qeyûm armanc dikin ku avaniya sosyolojîk û çandî ya qeyûman ji holê rakin Zeydan da xuyakirin ku wan di 31 'ê Adarê de careke din şaredarî ji destê qeyûman derxistine û wiha got: "Tevî ku hikûmetê di aliyê madî de astengiyên mezin derxist jî, me di vê pêvajoya 10 mehan de tiştên gelekî baş kirin. Feraseteke me ya şaredariyê hebû ku şaredariya pirzimanî, pir nasnameyî, pir çandî û avadaniya parastinê diparêze. Hemû xebatên ku me di warê ziman û çandê de kirine ji holê rakiriye. Kursên ku me bi kurdî, ingilîzî û erebî dest pê kiribû hebûn, nemaze beşa kurdî tavilê betal kirine.”

 

DESKEFTIYÊN JINIAN HEDEF GIRTIN

 

Zeydan da zanîn ku qeyûm nemaze deskeftiyên jinan hedef digire û wiha got: “Xete telefonê ya li hemberî tundiyê, bi taybetî malên stargehê, îstasyonên alîkariya destpêkê û pirtûkxaneya xebatên jinan dane destpêkirin hatin betalkirin. JINKART û Kartên Civakî yekem projeyên ku hatin betalkirin bûn. Ji ber ku li vir sepaneke wisa bû ku bi rastî jî rewşeke fînansî ya nebaş ji bo jinan peyda dike. Jixwe em li vir bi xizanî û bêkariyên mezin re rû bi rû ne û herî zêde jin ji vê xizaniyê bi bandor bûn. Ji ber vê yekê, yek ji xizmetên ku me bi têgihiştina cihêkariya pozîtîf a ji bo jinan pêşkêş kir, ev serlêdana JINKART'ê bû. Li gel vê serlêdana qerta civakî jî hebû. Di nav malbatan de jin hebûn ku di rewşeke pir perîşan de bûn û bi serlêdana qerta bazarê re mehê nêzî 5 hezar TL'yî me tevkarî dikir. Ji bo xwendekarên zanîngehê jî bernameyeke me ya desteka perwerdehiyê hebû. Me desteka perwerdeyê da 3 hezar 100 ciwanên ji Wanê. Bi rawestandina serlêdana bursê ya ji ciwanan re tê xwestin ku 'Qeyda Cezayî' û 'Lêkolîna Arşîvê' ve dayîna bursê asteng bikin”

 

ÎHALEYA XEBATA JI BO GUNDAN BETAL KIRIN

 

Zeydan got ku ji bo gundan xebatek dabûn destpêkirin û îhaleya vê xebatê hatiye betalkirin û wiha axivî: “Tevî hemû bêderfetiyan jî me 250 kîlometre rêyên gundan çêkir. Îsal me bi lez û bez îhaleyên rê çêkir ku hemû taxên Wanê yên 214 kîlometreyî hat çêkirin. Her ku hewa germ dibû, em ê van rêyên 220 kîlometreyî zû çêbikin, lê belê her ku qeyûm hat, wî ev îhale betal kir. Wekî din, me xeta veguhastina ava vexwarinê û îhaleya 60 gundên navçeyên cuda çêkiribûn, lê wan jî betal kirin.” Zeydan da zanîn ku bûtçeya şaredariyê pêşkeşî Diyanet, Perwerdehiya Neteweyî û Gençlîk Sporê dikin. 

 

‘EM Ê WAN TEŞHÎR BIKIN’

 

Zeydan diyar kir ku tayînkirina qeyûm tê wateya nelirêtî û diziyê û wiha got: “Dema qeyûm hat, feraseta xwe dewam kir. Ev bajar û mirovên li vir dijîn ne xema wan e. Lê em ê wan teşhîr bikin. Em ê rojê 24 saetan li ser stûyê wan bin, ji ber ku berpirsyariya me heye ku em hemû destketî û rizgarkirina gelê Wanê biparêzin. Ji ber vê yekê, em ê vê wezîfeya çavdêr heta dawiyê bi cih bînin. Em ê ji pozên kesên ku dixwazin mal û milkên vî gelî, teserûfa vî gelî hilweşînin û talan bikin, bînin. Yanî wê nikaribin gendeliya xwe ya diziyê bi hejandina hembêza xwe bidomînin. Em ê her roj, her hefte wan teşhîr bikin.”

 

JI BO QEYÛM 120 MÎLYON TL FERQ

 

Zeydan da xuyakirin ku ji roja destpêkê ve rastî astengiyên hikûmeta AKP'ê tên û armanca wan a bingehîn ew e ku wan bêçare bihêlin û pêşî li karê bazirganiyê bigirin û wiha dewam kir: "Meha bihurî pereyê ku ji Midûriyeta Giştî ya Hesabpirsînê dihat şaredariyê 230 mîlyon TL bû. Lê belê pereyê ku vê mehê ji qeyûm re şandine 350 mîlyon TL ye, lewma cudahiya 120 mîlyon TL'yî heye. Hikûmeta ku destê me girêdida, piştî tayînkirina qeyûman ku ji ber deynên sîgorta û deynên bacê yên ji serdema qeyûm rabû her meh nîvê pereyê me dibire, her meh dest bi şandina 120 mîlyon TL pereyê din kir. Nexwe qeyûm wê vê 120 milyon TL'yî ji bo xizmeta gel bi kar bînin? Na, eger ji xwe ji bo xizmeta gel bi kar bianîya, îhaleyên rê û îhaleyên avê betal nedikir. Wekî demen berê dê dîsa vî pereyî pêşkeşî derdora xwe bikin. Lê belê divê em diyar bikin ku me ev hemû tomar kirine û em ê giliyê kesên pêwendîdar bikin.”

 

‘ŞAREDARÎ AYDÎ GEL IN’

 

Zeydan diyar kir ku ew ê careke din hesab ji kesên ku ev xerabî li gelê Wanê û pêşeroja bajarê Wanê kirine li ser sindoqê bipirsin û wiha got: "Pêvajoya ku em dimeşin nîşan dide ku jiyana van qeyûman ne zêde dirêj e. Li vir em hişyariyekê bidin burokratên ku bi awayekî bêperwa hewl didin ji ser mal û milkên gel birevin. Tirkiye dewleteke hiqûqê ye û ji ber ku di serê we de diteqe hûn nikarin mal û milkên vî gelî ji destê we bigirin. Çav û guhê vî gelî li ser we ye û di demeke nêz de hûn ê hesabê her kirinên bêhiqûqî, bêedaletiyê bidin. Şaredarî malên gel in, ew şaredarî aîdî gel in. Ji ber vê yekê, di dema gelekî nêz de em ê wan şaredariyan ji xespkirina qeyûman rizgar bikin û bikin şaredariyên gel."

 

 MA / Ozlem Yacan